قهوه نوشیدنی ای که از شبه جزیزه عربستان راه خود را به اروپا باز کرد و در نهایت در امریکا به پرطرفدارترین نوشیدنی جهان تبدیل شد. در پایان قرن هجدهم، قهوه به یکی از سودآورترین محصولات صادراتی جهان تبدیل شد. پس از نفت خام، قهوه بیشترین تقاضا را در جهان دارد.

داستان جذاب قهوه

هیچ کس دقیقاً نمی داند که چگونه و چه زمانی قهوه کشف شده است، اگرچه افسانه های زیادی در مورد منشاء آن وجود دارد.

قهوه‌ای که در سرتاسر جهان کشت می‌شود می‌تواند میراث خود را به قرن‌ها پیش در جنگل‌های قهوه باستانی در فلات اتیوپی ردیابی کند.افسانه ها می گویند که گله بز کالدی برای اولین بار پتانسیل این دانه های محبوب را کشف کرد. داستان از این قرار است که کالدی پس از اینکه متوجه شد پس از خوردن میوه های درخت خاصی، بزهایش چنان پرانرژی شده اند که نمی خواستند شب بخوابند و اینگونه قهوه را کشف کرد.

کالدی یافته های خود را به راهب صومعه محلی گزارش کرد، او با میوه ها نوشیدنی درست کرد و متوجه شد که این نوشیدنی او را در ساعات طولانی نماز عصر هوشیار نگه می دارد. راهبان کشف خود را با راهبان دیگر صومعه در میان گذاشت و دانش در مورد دانه های انرژی زا شروع به گسترش یافت. همانطور که اخبار به سمت شرق حرکت کرد و قهوه به شبه جزیره عربستان رسید، سفری را آغاز کرد که این دانه ها را به سراسر جهان می برد.

قهوه در عربستان و راه یافتن آن در ایران

کشت و تجارت قهوه در شبه جزیره عربستان آغاز شد. در قرن پانزدهم، قهوه در منطقه یمن عربستان رشد می کرد و تا قرن شانزدهم در ایران، مصر، سوریه و ترکیه شناخته شده بود. قهوه نه تنها در خانه ها، بلکه در بسیاری از مکان های عمومی، به نام قهوه خانه ، که در شهرهای سراسر خاور نزدیک شروع به ظهور کردند، لذت می بردند. محبوبیت قهوه خانه ها بی نظیر بود و مردم برای انواع فعالیت های اجتماعی به آنها رفت و آمد می کردند.

مشتریان نه تنها قهوه می‌نوشیدند و با هم گفتگو می‌کردند، بلکه به موسیقی گوش می‌دادند، اجراکنندگان را تماشا می‌کردند، شطرنج بازی می‌کردند و در جریان اخبار بودند. قهوه خانه ها به سرعت تبدیل به مرکز مهمی برای تبادل اطلاعات شدند که اغلب از آنها به عنوان "مکتب خردمندان" یاد می شد. با بازدید هزاران زائر از شهر مقدس مکه هر ساله از سراسر جهان، دانش این "نوشیدنی عربی" گسترش یافت.

قهوه چطور به اروپا راه یافت

مسافران اروپایی به خاور نزدیک داستان یک نوشیدنی سیاه تیره غیرمعمول را به همراه آوردند. در قرن هفدهم، قهوه راه خود را به اروپا باز کرد و در سراسر این قاره محبوب شد. برخی از مردم به این نوشیدنی جدید با تردید یا ترس واکنش نشان دادند و آن را "اختراع تلخ شیطان" نامیدند. روحانیون محلی وقتی قهوه در سال 1615 به ونیز رسید، آن را محکوم کردند. مناقشه به حدی بود که از پاپ کلمنت هشتم خواسته شد که مداخله کند. او تصمیم گرفت قبل از تصمیم گیری، نوشیدنی را برای خودش بچشد و نوشیدنی را به قدری رضایت بخش یافت که از پاپ تاییدیه آن را گرفت.

با وجود چنین بحث‌هایی، قهوه خانه‌ها به سرعت به مراکز فعالیت اجتماعی و ارتباطات در شهرهای بزرگ انگلستان، اتریش، فرانسه، آلمان و هلند تبدیل شدند. در انگلستان «دانشگاه‌های پنی» به وجود آمدند، به این دلیل که به قیمت یک پنی، می‌توان یک فنجان قهوه خرید و در گفتگوی هیجان‌انگیز شرکت کرد.

قهوه شروع به جایگزینی نوشیدنی های رایج صبحانه در آن زمان کرد. کسانی که به جای سایر نوشیدنی ها قهوه می‌نوشیدند، روز را با هوشیاری و انرژی شروع کردند و جای تعجب نیست که کیفیت کارشان بسیار بهبود یافت (ما دوست داریم این را پیش درآمدی برای سرویس مدرن قهوه اداری بدانیم.) در اواسط قرن هفدهم، بیش از 300 قهوه خانه در لندن وجود داشت که بسیاری از آنها مشتریان همفکر، از جمله بازرگانان، حمل‌کنندگان، دلالان و هنرمندان را به خود جذب می‌کردند. بسیاری از مشاغل از این قهوه خانه های تخصصی رشد کردند. برای مثال، لویدز لندن در قهوه خانه ادوارد لویدز به وجود آمد.

قهوه در دنیای معاصر

در اواسط دهه 1600، قهوه به نیو آمستردام آورده شد که بعدها توسط بریتانیایی ها نیویورک نامیده شد. اگرچه قهوه خانه ها به سرعت شروع به ظهور کردند، چای همچنان به عنوان نوشیدنی مورد علاقه در دنیای جدید تا سال 1773، زمانی که مستعمره نشینان علیه مالیات سنگین بر چای که توسط پادشاه جورج سوم تحمیل شده بود، شورش کردند. این شورش که به عنوان مهمانی چای بوستون شناخته می شود، برای همیشه تمایل آمریکایی ها به نوشیدن قهوه را تغییر داد.

"قهوه ، نوشیدنی مورد علاقه جهان متمدن." توماس جفرسون

مزارع قهوه در سراسر جهان
با گسترش تقاضا برای این نوشیدنی، رقابت شدیدی برای کشت قهوه در خارج از عربستان وجود داشت. هلندی ها سرانجام در نیمه دوم قرن هفدهم نهال گرفتند. اولین تلاش آنها برای کاشت قهوه در هند شکست خورد، اما آنها با تلاش های خود در باتاویا، در جزیره جاوه در اندونزی کنونی موفق شدند. گیاهان رشد کردند و به زودی هلندی ها تجارت مولد و رو به رشدی در قهوه داشتند. آنها سپس کشت درختان قهوه را به جزایر سوماترا و سلبس گسترش دادند.

قهوه در قاره آمریکا
در سال 1714، شهردار آمستردام یک گیاه جوان قهوه را به لویی چهاردهم پادشاه فرانسه هدیه داد. پادشاه دستور داد آن را در باغ گیاه شناسی سلطنتی پاریس بکارند. در سال 1723، یک افسر نیروی دریایی جوان، گابریل دو کلیو، یک نهال از گیاه پادشاه به دست آورد. با وجود یک سفر چالش برانگیز ، با آب و هوای وحشتناک، خرابکاری که سعی کرد نهال را از بین ببرد، و حمله دزدان دریایی، او موفق شد آن را به سلامت به مارتینیک منتقل کند. پس از کاشت، این نهال نه تنها رشد کرد، بلکه به دلیل گسترش بیش از 18 میلیون درخت قهوه در جزیره مارتینیک در 50 سال آینده شد. حتی باورنکردنی است که این نهال والد تمام درختان قهوه در سراسر کارائیب، جنوب و آمریکای مرکزی بوده است.

قهوه مشهور برزیلی وجود خود را مدیون فرانسیسکو د ملو پالهتا است که توسط امپراتور برای تهیه نهال قهوه به گویان فرانسه فرستاده شد. فرانسوی‌ها حاضر به اشتراک‌گذاری نبودند، اما همسر فرماندار فرانسوی، که مجذوب ظاهر زیبای او شده بود، قبل از رفتن او یک دسته گل بزرگ به او داد که دانه‌های قهوه کافی برای شروع صنعت میلیارد دلاری در داخل آن دفن شده بود.

مبلغان و مسافران، بازرگانان و مستعمره‌نشینان همچنان دانه‌های قهوه را به سرزمین‌های جدید می‌بردند و درختان قهوه در سرتاسر جهان کاشته شدند. مزارع در جنگل های استوایی باشکوه و در ارتفاعات ناهموار کوهستانی ایجاد شد. برخی از محصولات زراعی شکوفا شدند، در حالی که برخی دیگر کوتاه مدت بودند. کشورهای جدیدی با اقتصاد قهوه تأسیس شدند. ثروت ها ساخته و گم شدند.

در پایان قرن هجدهم، قهوه به یکی از سودآورترین محصولات صادراتی جهان تبدیل شد. پس از نفت خام، قهوه بیشترین تقاضا را در جهان دارد.

معرفی انواع دانه قهوه

دانه های قهوه را می توان به چهار نوع عربیکا، روبوستا، لیبریکا و اکسلسا طبقه بندی کرد. اینها چهار گونه اصلی گیاه قهوه هستند و همه انواع قهوه به طور کلی انواع یکی از این گیاهان خواهند بود. رایج ترین انواع دانه های قهوه عربیکا و روبوستا هستند .

انواع دانه های قهوه و تفاوت آن ها

دانه قهوه دانه گیاه Coffea است و از گیلاس یا میوه آن، دانه قهوه فراوری می شود. می توانید از آن برای دم کردن قهوه استفاده کنید، بعد از اینکه دانه های قهوه را از گیلاس قهوه جدا کرده و آن را شسته، خشک، برشته و آسیاب کنید. گیاه Coffea، به چهار گونه اصلی دانه قهوه تقسیم می شود. رایج ترین و از نظر اقتصادی پر فروش ترین دانه های قهوه عربیکا و روبوستا هستند که بیش از 90 درصد از تولید جهانی قهوه را تشکیل می دهند. دیگر انواع دانه های قهوه که به صورت تجاری تولید می شوند، لیبریکا و اکسلسا هستند.

این مقاله در مورد انواع مختلف دانه های قهوه، ویژگی های خاص هر نوع دانه قهوه و نحوه انتخاب بهترین دانه قهوه برای دم کردن صبحانه خود صحبت خواهد کرد.

1.قهوه عربیکا

قهوه عربیکا پر مصرف ترین و پر طرفدارترین گونه قهوه را تشکیل می‌دهد که در حال حاضر حدود 60 درصد از تولید قهوه تجاری را تشکیل می‌دهد. منشا آن در اتیوپی است، جایی که به صورت وحشی رشد می کند. با این حال، مردم ابتدا آن را در یمن کشت کردند . به همین دلیل نام خود را از آنجا گرفته است.

دانه‌های قهوه عربیکا طعم‌های شیرین‌تر و پیچیده‌تری نسبت به دانه‌های قهوه روبوستا دارند، به همین دلیل است که در حال حاضر در بازارهای قهوه، به‌ویژه بازارهای قهوه تخصصی محبوب تر هستند. دانه های قهوه عربیکا اسیدیته پایین، اندازه متوسط و طعم چند لایه دارند. آن‌ها برای دم‌کردن سبک مناسب هستند، که به ظرافت‌های آن‌ها اجازه می‌دهد بیشتر از دم کردن اسپرسو بدرخشند.

گیاهان قهوه عربیکا به راحتی تحت تأثیر محیط خود قرار می گیرند. آنها در ارتفاعات بالاتر، با باران فراوان، خاک با زهکشی خوب، سایه طبیعی و حداقل تغییرات دما، بهترین عملکرد را دارند. به ویژه، آنها در محیط های آتشفشانی رشد می کنند، که همه موارد فوق و خاک های غنی از مواد معدنی را ارائه می دهد. رشد دانه های قهوه عربیکا در محیط هایی که به طور طبیعی با این معیارها مطابقت ندارند، می تواند چالش برانگیز و نیازمند منابع باشد.

از بین چهار نوع دانه قهوه، عربیکا شکننده ترین است. زمانی که شرایط مطلوب نباشد رشد خوبی ندارد و مستعد ابتلا به بیماری های قارچی مانند زنگ برگ قهوه (CLR)، بیماری توت قهوه (CBD) و بیماری پژمردگی قهوه (CWD) است. این بیماری ها به ویژه زمانی خطرناک هستند که گیاهان عربیکا به صورت تک کشت رشد کنند زیرا شیوع بیماری می تواند به راحتی کل محصول را از بین ببرد.

طبق تحقیقات جهانی قهوه، تا زمان نگارش، عربیکا حدود 44 نوع دارد. برخی از شناخته شده ترین آنها شامل موارد زیر است.

• تایپیکا 
• بوربن
• پاکامارا
• بلو ماونتین
• کاتورا
• کاتوای

2. قهوه روبوستا

روبوستا دومین نوع دانه قهوه است که بیشترین کشت را دارد. نام روبوستا از استحکام بیشتری که نسبت به گیاهان عربیکا دارد، گرفته شده است، به همین دلیل است که می توانید آن را در محیط های وسیع تری پرورش دهید. بنابراین، کمتر مستعد ابتلا به بیماری است. با این حال، با وجود این مزایا، محبوبیت کمتری نسبت به عربیکا دارد زیرا طعم و عطر آن چندان مطلوب نیست. دانه های روبوستا به خاطر داشتن طعمی تیره تر و خاکی تر شناخته شده اند و به همین دلیل اغلب در معرض رست تیره تری قرار می گیرند تا با ویژگی طبیعی خود مطابقت داشته باشند. دانه های روبوستا نیز تقریبا دو برابر دانه های عربیکا کافئین دارند.

در حالی که کیفیت دانه های روبوستا نسبت به عربیکا به طور کلی پایین تر در نظر گرفته می شود، اما لزوماً اینطور نیست. تعداد فزاینده ای از کشاورزان و کارخانه ها برای توسعه دانه های روبوستا با کیفیت بالا و هیبریدهای روبوستا-عربیکا مشغول به کار هستند.

دانه های روبوستا زمانی بهتر هستند که به صورت اسپرسو تهیه شوند. در واقع، در جنوب ایتالیا، اکثر ترکیبات اسپرسو حاوی حداقل بخشی از دانه های روبوستا هستند. آنها خامه غنی تری نسبت به دانه های عربیکا می دهند، و طبیعت تیره و خاکی آنها فوم مناسبی برای شیر بخارپز شیرین در نوشیدنی هایی مانند لاته و کاپوچینو است، جایی که ظرافت های یک دانه عربیکا از بین می رود.

3.قهوه لیبریکا

دانه های لیبریکا تنها حدود 2 درصد از محصول فعلی قهوه جهان را تشکیل می دهند. روزی روزگاری، پس از اینکه بیماری بخش عمده ای از عرضه عربیکا در جهان را از بین برد، این گونه بسیار حیاتی تر شد. عربیکا از آن زمان بازگشته است و تولید لیبریکا در درجه اول متوقف شده است. با این حال، این ممکن است در آینده تغییر کند، زیرا تغییرات آب و هوایی تولید گیاهان حساس تر عربیکا را به طور فزاینده ای چالش برانگیز می کند. قهوه لیبریکا طعمی منحصر به فرد دارد و نت های گلی و میوه ای را با طعم دودی عمیق ترکیب می کند که برخی آن را چوبی توصیف می کنند. فرم کاملی دارد که یادآور قهوه روبوستا است. این قهوه به ذائقه همه خوش نیست، اما قهوه‌های لیبریکا استثنایی وجود دارد که می‌توانید در صورت درست کردن از آن لذت ببرید.

درختان لیبریکا بسیار بلندتر از روبوستا یا عربیکا رشد می‌کنند و دانه‌های قهوه این درختان بزرگ‌تر و نامنظم‌تر هستند. آنها در سایه روشن و خاک های با زهکشی خوب رشد می کنند و می توانند در خاک فقیرتر از عربیکا موفق به رشد شوند. اگرچه گیاه Coffea liberica در غرب آفریقا منشا گرفته است، اما عمدتاً در مالزی و فیلیپین رشد می کند.

4. قهوه اکسلسا

اکسلسا اخیراً به عنوان یک نوع قهوه لیبریکا طبقه بندی شده است زیرا در شرایط مشابه رشد می کند و درختی به همان اندازه بلند رشد می کند. اما قهوه واقعی که تولید می کند بسیار متفاوت است. این گیاه نسبت به لیبریکا دارای ویژگی میوه‌ای است، با اسیدیته ترش که آن را برای افزودن پیچیدگی به مخلوط‌های قهوه محبوب می‌کند.

قهوه Excelsa تنها حدود 7 درصد از بازار قهوه فعلی را تشکیل می دهد. با این حال، با توجه به طعم جذاب آن و این واقعیت که تقریباً به اندازه روبوستا انعطاف‌پذیر و مقاوم است، به نظر می‌رسد که این محصول رشد بیشتری در بازار کند. مانند روبوستا، قهوه اکسلسا نیز به عنوان قهوه بی کیفیت در نظر گرفته شده است، اما این بیشتر به دلیل رشد و فرآیندهای ضعیف است تا خود دانه. با مراقبت مناسب، Excelsa این پتانسیل را دارد که قهوه درجه یک باشد.

جمع بندی 

اگر این مقاله چیزی به ما یاد داده است، قهوه چیزی بیشتر از آن مایع قهوه‌ای است که هر روز صبح برای شروع روز مصرف می‌کنید. قهوه موضوعی جذاب است که از زیست شناسی گرفته تا زمین شناسی تا جغرافیا و طعم و عطر را شامل می شود. این یک راه هیجان انگیز و خوشمزه برای کشف جهان است! بنابراین دانشی را که از این مقاله به دست آورده‌اید را استفاده کنید. تا حد امکان انواع مختلف قهوه را از منشاء مختلف امتحان کنید. شما مستعد این هستید که چندین دمنوش جدید پیدا کنید و در طول راه چیزهای زیادی یاد بگیرید.